Skulpture na otvorenom prostoru
Zbirka skulptura na otvorenom prostoru u Srbiji od druge polovine 20. veka sastoji se od spomenika, bista, kolekcije dela savremene skulpture. Prezentaciju dela čini fotografija sa podacima po muzejskim stanardima, kao i kratak biografski pregled o autoru i lokaciju. Namera ove baze o skulpturama na otvorenom prostoru je da se prikaže naša skulpturalna produkcija.
Naravno ona nije i najbolja prezentacija naše savremene skulpture iz objektivnih razloga, jer pokriva ipak jedan njen deo i ne pokazuje najbolja i najkarakterističnija dela autora. Imajući u vidu taj problem, biografije umetnika, linkovi i literatura i informacije daju jasniji uvid.
Spomenici, odnosno spomenička platika ima figurativni, simbolični, apstraktni koncept. Pored spomenika posvećenih ličnostima i događajima iz naše istorije i kulture, posebnu kategoriju čine spomenici iz Narodno oslobodilačkog rata (NOB-a) posvećene žrtvama rata i fašističkog terora, koji su se realizovali u skladu sa društvenim, ideološkim principima. Relizovana su od druge polovine 20. veka, najviše tokom 60 tih i 70 tih godina da bi prestali do kraja 80. tih. Dok su spomenici posvećenim nacionalnim ličnostima i događajima iz naše istorije i kulture u okviru figurativnog, spomenici iz NOB-a su doživljavale promene u skladu sa društvenim , a i promenama unutar same skulpture, od figurativnog ka simboličnom i apstraktnom konceptu. Biste, zbog svoje primenljive funcije imaju stišaniji razvoj i prezentuju pefekciju u portretskoj umetnosti. Iako, su oslonjene na akademizam i realizam predhodnog perioda postoje naznake kubizma i ekspresinizma, u osnovnim karaketristikama portretisanog važnu ulogu ima i individualan stil umetnika.
Delovanjem galerija, vajarskih kolonija i simpozijuma, kao i inicijativom samih umetnika i drugih organizacija nastala je zbirka skulptura na otvorenom iz savremene umetosti. Ona najbolje prikazuje kretanja naše aktuelne skulpture. Iako je tek stidljivo nastupila na scenu sedamdesetih, pravi počeci datiraju u 80 tim da bi bila sve brojnija. Razloge nalazimo u društvenim promenama, kao i nastupajućoj generaciji brojnih mladih umetnika.
Zbog različitog nastanka ovih dela podaci o njima nalazili su se na različitim mestima (muzejima, galerijama, zavodima za zaštitu spomenika, kod autora i dr), potreba njihovog objedinjavanja u vidu ove baze podataka pokazala se neophodnom.
Uvid u ovu bazu podataka, pored informativnog pruža mogućnost istraživanja problematike postavke skulptura na otvorenom prostoru, o ulozi društva, mecenarstvu, estetičkim principima skulpture u urbanom prostori i pleneru, odnosu arhitekture i skulpture. Ako njena primena podstakne bolju i kvalitetniju skulpturalnu produkciju i teorijsku misao njen najvažniji cilj biće ispunjen.
Radmila Savčić, istoričar umetnosti
